Alles wat je - wel of niet - wil weten over muggen
Geschreven door Mieke
Voor ons zien heel veel muggen er hetzelfde uit, maken ze hetzelfde geluid, zijn ze net zo vervelend en bezorgen hun steken jou dezelfde jeuk. Niets is minder waar want er leven zo'n 3500 (!) verschillende soorten muggen op onze aardbol. Best veel toch?
Troost je, in Nederland komen er 'maar' 25 tot 30 soorten voor die al dan niet ons bloed lusten. Deze muggen behoren tot 5 verschillende geslachten:
De wetenschappelijke naam van het geslacht Aedes werd in 1818 gepubliceerd door Johann Wilhelm Meigen waarbij Johann Centurius von Hoffmannsegg werd genoemd als de bedenker van de naam Aedes. In het Nederlands betekent dit "geen vreugde wekkend" of "onaangenaam". Met uitzondering van Antarctica hebben enkele soorten zich al over de hele wereld verspreid. De oorspronkelijk ligt in tropische en subtropische regio's. Verschillende soorten van dit geslacht fungeren als vector bij de verspreiding van ziekten. Het gaat hierbij om onder andere dengue, gele koorts, riftdalkoorts en Afrikaanse paardenpest.
Er zijn in totaal ongeveer 400 verschillende Anopheles-soorten waarvan er 30 - 40 als vector dienen bij de verspreiding van de parasieten van het geslacht Plasmodium. Deze parasieten zijn bij de mens verantwoordelijk voor de ziekte malaria. Malaria is niet de enige ziekte waarvoor dit geslacht als vector kan dienen. Verschillende soorten Anopheles kunnen als mechanische vector dienen bij de verspreiding van onder andere de volgende ziekten: honden hartworm (Dirofilaria immitis), Afrikaanse paardenpest, riftdalkoorts en O'nyong'nyong koorts.
In Nederland komen de onderstaande Anopheles-soorten voor:
Coquillettidia is een muggengeslacht uit de familie van de steekmuggen (Culicidae) en de wetenschappelijke naam van dit geslacht is voor het eerst geldig gepubliceerd in 1904 door entomoloog Harrison Gray Dyar. De naam werd voornamelijk gebaseerd op de unieke kenmerken van de "bijzondere" mannelijke genitaliën.
Het geslacht omvat drie ondergeslachten, Austromansonia, Coquillettidia en Rhynochotaenia en waarvan Coquillettidia richiardii sporadisch in Nederland voorkomt.
De muggen uit het geslacht culex zijn typische steekmuggen. De kop, het gebochelde borststuk en achterlijf van de mug zijn duidelijk te onderscheiden en heeft 6 pootjes en 2 vleugels waarmee hij kan vliegen. Mannetjes hebben vaak pluim-achtige antennes. De grootte daarvan hangt sterk af van de soort. De soorten worden tussen de 6 en 8 millimeter groot.
De meestvoorkomende soort is de Culex pipiens (gewone steekmug) en komt, met uitzondering van Antarctica, voor op alle continenten.
De meeste muggen uit het Culiseta-geslacht komen voor in warmere klimaten tijdens de koudere delen van het jaar of op hogere hoogten waar de temperaturen lager zijn. De meeste soorten voeden zich met bloed van vogels en zoogdieren. Sommige soorten nemen genoegen met het bloed van reptielen. Verschillende soorten vallen huisdieren en soms mensen aan.
Muggen uit het Culiseta-geslacht komen, met uitzondering van Zuid Amerika, over de hele wereld voor.
De Culex pipiens (gewone steekmug), ook wel muskiet genoemd, is de bekendste. Dít is de irritante mug die ons in de avond en nacht lastig valt. Alleen de vrouwelijke muggen voeden zich met ons bloed wanneer ze voedsel (eiwitten) nodig hebben voor hun eitjes. Ze vinden ons in het donker door onze lichaamswarmte en de CO² die we uitademen.
De kaken en lippen zijn geëvolueerd naar een lange zuigsnuit waarmee ze eerst steekt en daarna het bloed opzuigt. Jeuk en bulten worden veroorzaakt door een allergische reactie van ons lichaam op het speeksel (met een prikkelende stof) wat de mug gebruikt om het bloed naar de prikwond te laten stromen én het bloeden te stoppen.
Normaal gesproken zijn deze stoffen ongevaarlijk voor de mens. Het wordt een ander verhaal wanneer de mug voor jou een persoon heeft geprikt die de drager van een infectieziekte als bijvoorbeeld malaria, gele koorts of knokkelkoorts is. De mug kan dan een ziekte overbrengen en in het slechtste geval een epidemie veroorzaken.
Nectar is de voedingsbron voor de mannelijke muggen.
